Αρκαδία. Το φαράγγι του Λούσιου ποταμού.

Μυθικό ποτάμι ο Λούσιος ένας από τους παραπόταμους του Αλφειού, διασχίζει για 27 χιλιόμετρα τα βουνά της Γορτυνίας ξεκινώντας από την Αγία Παρασκευή κοντά στα Λαγκάδια και χύνεται στον Αλφειό βδ της Καρύταινας.
Οι πρώτες πηγές του βρίσκονται στην Αγία Παρασκευή, αλλά και λίγο νοτιότερα στην Καρκαλού στην περιοχή της αρχαίας Θεισόας. Ακριβώς εκεί στην Καρκαλού σύμφωνα με τη μυθολογία μας οι νύμφες Αγνώ Θεισόα και Νέδα, κάτω από τις σκιερές ιτιές και λυγαριές, λεύκες και πλατάνια που φύτρωναν στις όχθες του ποταμού, έλουζαν στα κρύα νερά του τον Δία όταν ήταν μωρό, και από εκεί φαίνεται ότι πήρε ο Λούσιος το όνομά του. Ο Δίας φαίνεται πως είχε πολλούς δεσμούς με την περιοχή γιατί δυτικότερα υψώνεται ο Αρτοζήνος μια από τις βουνοκορφές του Μαινάλου σε ύψος 1365μ και κατά τη μυθολογία πάντα, από εκεί προμηθευόταν το ψωμί του. Αρτοζήνος – άρτος Διός - Ζηνός. Ο Ζεύς του Διός, τω Ζηνί κλπ. Στη διαδρομή του ο Λούσιος που κατά τόπους οι όχθες του όπως μαρτυρεί ο Σπύρος Σεργόπουλος από τη Δημητσάνα ενώνονται με 15 γεφύρια, διατρέχει ένα τοπίο μοναδικού φυσικού κάλους φορτωμένο με ιστορικά πολιτισμικά και θρησκευτικά μνημεία που έχει χαρακτηριστεί περιοχή ενιαίου αρχαιολογικού χώρου και προστατεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ λέγεται και Άγιο Όρος της Πελοποννήσου.

Λίγα χιλιόμετρα μετά την Καρκαλού, στις όχθες του Λούσιου πάνω στα ερείπια της αρχαίας Τεύθιδος σε υψόμετρο 950 μ είναι χτισμένη η ιστορική Δημητσάνα.

Νοτιότερα, κάτω από το ξωκλήσι του Αγιάννη βρίσκεται το Μουσείο Υδροκίνησης από όπου μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα για τις δραστηριότητες και παλιότερους τρόπους ζωής που εξελίσσονταν στο ποτάμι και γενικότερα στην περιοχή, για τους αλευρόμυλους και τις νεροτριβές, τα ταμπάκικα και τους μπαρουτόμυλους που κατά τη διάρκεια του ξεσηκωμού κατά των Τούρκων γράψανε τη δική τους ιστορία παρασκευάζοντας μπαρούτι για τις ανάγκες του Αγώνα.

300 - 400 μέτρα ανατολικότερα κοντά στο Μοναστήρι των Αιμυαλών βρίσκεται ο ιστορικός ληνός των Κολοκοτρωναίων που μαρτυρεί το χαμό μιας ομάδας κλεφτών υπό τον Γιάννη Κολοκοτρώνη τον επιλεγόμενο Ζορμπά,

αδελφό του αρχηγού της επανάστασης στο Μωρηά ύστερα από προδοσία ενός καλόγερου της Μονής την 1η Φλεβάρη του 1806. Δυτικά, κοντά στις βραχώδεις όχθες του Λούσιου σε υψόμετρο 1050μ βρίσκεται η ιστορική επίσης Ζάτουνα ενώ χαμηλά και νοτιοανατολικά βρίσκεται το Παλιοχώρι. Στα βράχια πάνω από το ποτάμι υπάρχουν Μοναστήρια που η ίδρυσή τους χάνεται στα βάθη των αιώνων, όπως η παλιά εγκαταλειμμένη Μονή του Φιλοσόφου που ιδρύθηκε το 963, η νεότερη Μονή του Φιλοσόφου που κρέμεται πάνω από το ποτάμι και ιδρύθηκε τον 18ο αιώνα, όπως και η Μονή του Προδρόμου του 16ου αιώνα..



Χαμηλότερα κοντά στο χωριό Ατσίχολος στη δεξιά όχθη μετά το γεφύρι του Κόκκορη βρίσκονται τα ερείπια του Ασκληπιείου της αρχαίας Γόρτυνας που άκμασε κατά τον 4ο πχ αιώνα, και όπου έχουν αποκαλυφθεί από τους αρχαιολόγους τμήματα οχυρωματικού περιβόλου, δημόσια κτίρια, λουτρικές εγκαταστάσεις κ.α. Ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» του μας πληροφορεί ότι το ποτάμι μετά τη Γόρτυνα ονομαζόταν Γορτύνιος, και ότι «Γορτύνιος δε προήκει και ες πλέον ψυχρότητος, μάλιστα σε ώρα θέρους». Μας λέει δλδ ότι το ποτάμι είναι πιο παγωμένο κατά το καλοκαίρι.
Λίγο ψηλότερα από τον Λούσιο, 8 χιλιόμετρα νοτιότερα της Δημητσάνας σε υψόμετρο 1100 μ βρίσκεται και η ιστορική κωμόπολη Στεμνίτσα (Υψούς) που έστω και για λίγο μπορεί να θεωρηθεί η πρώτη πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας αφού εκεί συνήλθε το καλοκαίρι του 1821 η Παμπελοποννησιακή Γερουσία!