22
Στα 2100 μέτρα ύψος στο όρος Χελμός εκεί στην επαρχία
Καλαβρύτων στη βόρεια Πελοπόννησο, από
απόκρημνα μαυρισμένα κάθετα βράχια ξεπηδούν τα νερά της Στύγας που όχι μόνο
στην εποχή μας αλλά και στην αρχαιότητα οι πρόγονοί μας τους απέδιδαν μέσα σε
πολλές άλλες και του Αθάνατου Νερού την ιδιότητα. Χαμηλά στη βάση των βράχων
εκεί που πέφτει ο καταρράκτης υπάρχει χαίνουσα σπηλιά από όπου αναβλύζουν πολλά
νερά που χάνονται στο φαράγγι και σύμφωνα με τη Μυθολογία μας τραβάνε για τα
Τάρταρα για να ποτίσουν το σκοτεινό βασίλειο του Άδη. Είναι οι πηγές του
ποταμού Κράθη - και Κράθι τον γράφουν – που αφού χάνεται για λίγο αναδύεται
στην επιφάνεια του εδάφους και ακολουθεί την ροή του μέχρι που χύνεται στον
Κορινθιακό.
Το απρόσιτο των βράχων, της πηγής και τις σπηλιάς, τα νερά
που χάνονται στα βάθη της γης, το μυστήριο που αναδίνει η ερημιά του τοπίου, η
αδυναμία η άγνοια και το δέος του ανθρώπου μπροστά στα φυσικά φαινόμενα, εκτός
από συναισθήματα φόβου και τρόμου δημιούργησαν με το πέρασμα χιλιάδων χρόνων πολλές
φήμες και δοξασίες για τις ιδιότητες και τις δυνατότητες των νερών της Στύγας,
και συνδέθηκαν με αυτά ολόκληρες φιλοσοφικές θεωρίες. Πέρα από τον Παυσανία που
επισκέφθηκε την περιοχή πριν από χίλια οχτακόσια τόσα χρόνια και μας δίνει
πολλές πληροφορίες ( κι ακόμα περισσότερες βρίσκουμε στις σημειώσεις) στα
Αρκαδικά του, ασχολήθηκαν με αυτά ο Ηρόδοτος ο Ησίοδος και ο Όμηρος, αρχαιολόγοι
και ιστορικοί, αλλά και Αμερικανοί τοξικολόγοι τελευταία που ισχυρίζονται ότι στα
πετρώματα του καταρράκτη βρέθηκαν τοξικές ουσίες.
Και καθώς η λαϊκή θυμοσοφία λέει για τις διαδόσεις ότι η
τρίχα γίνεται τριχιά, κάτι η χαμηλή θερμοκρασία των νερών που ξεπηδούν από
χιονισμένα βαθουλώματα των βράχων και
σκιερές σχισμές όπου σπανίως λιώνουνε τα χιόνια, κάτι με τα μαυρισμένα
πετρώματα και το απρόσιτο των πηγών, κάτι από τα νερά που εξαφανίζονται στα
σπλάχνα της γης, με το πέρασμα των αιώνων τούτες οι δοξασίες αλλοιώνονταν και
αποχτούσαν εξωπραγματικές διαστάσεις και έννοιες.
Εκτός από Μαυρονέρι - ονομάσανε έτσι τον καταρράκτη επειδή στο
πέρασμα των αιώνων μαυρίσανε τα βράχια από τα νερά που «γλείφουν» επάνω τους - το
είπαν Αθάνατο Νερό και πηγή ζωής, αλλά και δηλητήριο που όποιο ζωντανό το πιεί
δηλητηριάζεται και πεθαίνει. Λέγανε ότι είχε τέτοια δύναμη που μέταλλα όπως ο
άργυρος, ο χρυσός, το κεχριμπάρι και άλλα, αλλοιώνονταν όταν βυθίζονταν σε
αυτό, ενώ θρυμματίζονταν τα γυάλινα
πήλινα και κρυστάλλινα δοχεία. (Δεν μου ακούγεται και παράξενο, στην
περιοχή του χωριού μου υπάρχει ακόμα μια πηγή με παγωμένο και κάπως βαρύ νερό
που στα παλιά τα χρόνια μάς λέγανε ότι όταν σκύβαμε πάνω στην πέτρινη κορύτα για
να πιούμε έπρεπε να προσέχουμε πολύ γιατί υπήρχε κίνδυνος να καθίσει στο λαιμό
μας και να πνιγούμε). Υποστηρίχτηκε ακόμα ότι τα νερά της Στύγας πηγάζουνε από τα
Τάρταρα στα σκοτεινά παλάτια της ( Τάρταρα συνδέονται με την έννοια τουρτουρίζω,
κρυώνω) και μόνο η οπλή του απετάλωτου
αλόγου ήταν απρόσβλητη από αυτό το νερό, γι αυτό και οι θεοί το πίνανε μέσα σε
κύπελα φτιαγμένα από οπλές αλόγων.
Η Ελληνική Μυθολογία λέει ότι η θεά Θέτις βύθισε σε εκείνα
τα νερά τον νεογέννητο Αχιλλέα που τον έκαναν αθάνατο - όπως είναι γνωστό και πάντα κατά την Μυθολογία
μας ο Πάρης στον πόλεμο της Τροίας κατάφερε να
φονεύσει τον άτρωτο Αχιλλέα καθώς του την έστησε έξω από τα τείχη
ανάμεσα σε θάμνους και με θεϊκό βέλος τον έπληξε στη φτέρνα του που δεν είχε
βραχεί, την «Αχίλλειο πτέρνα» από όπου
τον κρατούσε η μάνα του όταν τον βούτηξε στο αθάνατο νερό, - ότι οι θεοί το πίνανε για να διατηρούνται
αθάνατοι, αλλά και ορκίζονταν σε αυτό, και μάλιστα ότι ο όρκος αυτός ήταν
απαραβίαστος. Όποιος θεός γινόταν επίορκος τιμωρείτο αυστηρά. Καταδικαζόταν σε
λήθαργο για κάποια χρόνια, έμενε άφωνος για ένα διάστημα, δεν του επιτρεπόταν
να συμμετέχει στα συμβούλια και τα συμπόσια των θεών, ούτε και το νέκταρ και
την αμβροσία να απολαμβάνει.
Στην περιοχή πολλές δεισιδαιμονίες αλλά ιδιαίτερα η
παγιωμένη πίστη για το Αθάνατο νερό κυκλοφορούσαν μέχρι τα μέσα του περασμένου
αιώνα και την μετέφερε και στον κινηματογράφο εκείνη η βουκολική ταινία με τον
Τάσο και τη Γκόλφω.
Για τις θανατερές ιδιότητες των νερών της Στύγας ο Παυσανίας που πέρασε από την περιοχή το 175
μ.χ που τότε ανήκε στην Αρκαδία, άκουσε όπως μας αφηγείται στα Αρκαδικά του
φήμες που υποστηρίζανε ότι με τούτο το νερό είχαν δολοφονήσει τον Μέγα
Αλέξανδρο. Ότι ο οινοχόος του Ιόλλας είχε ρίξει το νερό στο κρασί του που το είχε προμηθεύσει στον Αντίπατρο ο Αριστοτέλης.
Η Στύγα ήταν κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος (κατά άλλη
εκδοχή του Ερέβους και της Νύχτας), που κατοικούσε μακριά από άλλους θεούς στα
βουερά με πανύψηλες αργυροκολώνες μαρμαρόχτιστα παλάτια της στα Τάρταρα και
μέρα νύχτα (πάντα νύχτα ήταν εκεί) την φυλάγανε ακοίμητοι τρομεροί δράκοι.
Μισητή φρικαλέα και αποκρουστική η Στύγα -
το όνομά της συνδέεται με το ρήμα στυγέω που σημαίνει μισώ, βδελύττομαι,
αποστρέφομαι – προκαλούσε φόβο σε ανθρώπους και θεούς. Αλλά όταν ο Δίας
αρπάχτηκε με τον πατέρα του τον Κρόνο και έγινε η γνωστή - κατά την Μυθολογία
πάντα - τιτανομαχία όπου ο Δίας με τους
άλλους θεούς πολεμήσανε εναντίον του Κρόνου και των άλλων Τιτάνων αδελφών του
και των Γιγάντων, η Στύγα με τα τέσσερα παιδιά της τον Κράτος και τη Βία, τον
Ζήλο και τη Νίκη προστρέξανε και πολεμήσανε στο πλευρό του Δία που για να την
τιμήσει όρισε να ορκίζονται άνθρωποι και θεοί στο νερό και στο όνομά της.
Σημειώστε ότι Κράτος Βία και
Νίκη ταχθήκανε με την Εξουσία τον Δία, και κάπως έτσι αυτά τα τρία
ονόματα είναι προσκολλημένα ανέκαθεν στην Εξουσία και την στηρίζουν.
