Αρκαδικά. Το Γεφύρι της Κυράς στο Λάδωνα

 

Φωτό από διαδίκτυο

Τον καιρό της Φραγκοκρατίας κάπου εφτά αιώνες από σήμερα, η Κυρά της Άκοβας ξεκίνησε από το Κάστρο της που ερείπια του υπάρχουν ακόμα κοντά στο Βυζίκι της Γορτυνίας να πάει βορειότερα, στο ποτάμι όμως τον Λάδωνα, ένα ξύλινο γεφύρι που υπήρχε για να ενώνει τις όχθες του ποταμού το είχε  παρασύρει το ρεύμα, και η κυρά με τη συνοδεία της αναγκάστηκαν να περάσουν μέσα από την κοίτη. Σε κάποια στιγμή όμως το άλογό της «μουλάρωσε» και καθώς σηκώθηκε στα πισινά του πόδια βράχηκε  μπέρτα  της, και αυτό το επεισόδιο ήταν η αφορμή να αποφασίσει η Κυρά να χτίσει εκεί ένα πέτρινο γεφύρι με δικά της έξοδα.

Η ΄Ακοβα, κοντά στο σημερινό Βυζίκι Γορτυνίας, ήταν μια από τις  Βαρωνίες που είχαν δημιουργηθεί μετά την κατάκτηση (το 1209) του Μωρηά από τους Φράγκους. Και είχε περισσότερες της μιας Κυράδες. 

                       Αναλυτικές περιγραφές για την βαρονία της Άκοβας και τις Κυράδες της, αλλά και για ολόκληρη την εποχή της Φραγκοκρατίας που  κράτησε από το 1204 που οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη μέχρι το 1391 που η περιοχή  κατελήφθη από  τους Οθωμανούς, υπάρχουν στο Χρονικόν του Μωρέως.

                      Περιγραφές όμως για εκείνη την εποχή γύρω από την Άκοβα  κάνει και ο Τάκης Κανδηλώρος στη ΓΟΡΤΥΝΙΑ του, που στο κεφάλαιο ΒΑΡΒΑΡΙΚΑΙ ΕΠΙΔΡΟΜΑΙ κάνει την υπόθεση ότι το Γεφύρι της Κυράς δεν το έχτισε καμία από τις Κυράδες της Άκοβας. Αναφέρεται σε κάποια «Βαρωνίδα… των υπολειφθέντων Φράγκων εν Αρκαδία πιθανώς δ’ ή κτίσασα τήν έπί τού βορείου Λάδωνος γέφυραν της «Κυράς», σωζομένην μέχρι τής σήμερον».

Εκεί στην Άκοβα είχε και το κάστρο της η Κυρά, που ήταν γνωστό και ως  Κάστρο της Μονοβύζας, γιατί, λένε, ήταν μονόστηθη για να μπορεί να πολεμάει καλύτερα.

Αυτό, τώρα, το «Μονοβύζα» για την εποχή που μιλάμε, δεν ξέρω αν σας δημιουργεί συνειρμούς με όσα ανέφερε ο ιστορικός Ελλάνικος τον 5ο πχ αιώνα ή ο Στράβωνας που αναφέρει ότι οι Αμαζόνες κόβανε  τον δεξιό τους  μαστό για να μην εμποδίζονται στην τοξοβολία ενώ κρατάγανε τον αριστερό για να θηλάζουν τα παιδιά τους.

Η Βαρώνη, λοιπόν, η Κυρά της Άκοβας στη θέση του παλιού ξύλινου – κατά μια άλλη εκδοχή ντράπηκε που υπήρχε στη βαρονία της ένα τέτοιο επικίνδυνο πέρασμα – κατασκεύασε με Τσάκωνες τεχνίτες ένα πέτρινο γεφύρι με δυο καμάρες. Αργότερα επί Τουρκοκρατίας έγιναν και άλλες προσθήκες με τελική κατάληξη κάπου εκεί κατά το 1908 να  ολοκληρώσουν τα γεφύρι Λαγκαδινοί μαστόροι. ¨Ένα γεφύρι με πέντε καμάρες όπως βλέπετε και στην εικόνα, 55 μέτρων μήκους και πλάτους 2.15 εκ, που βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από το χωριό Μυγδαλιά, την παλιά Γλανιτσά. Στο τρίγωνο που σχηματίζεται από τα χωριά Συριάμου, Πουρναριά και Μυγδαλια, στα βόρεια της Αρκαδίας.

                 Όπως συμβαίνει με πολλά μεγάλα γεφύρια του ελλαδικού χώρου που κατασκευή τους χάνεται στα βάθη των αιώνων, έτσι και από τούτο το γεφύρι δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι φήμες και  οι θρύλοι, που από γενιά σε γενιά και από αιώνα σε αιώνα μάς μεταφέρουν οι παραδόσεις, που μαρτυρούν ότι χρειάστηκε να θυσιαστούν άνθρωποι - .όμορφες γυναίκες συνήθως – για να θεμελιωθούν και να στεριώσουν. 

Υπάρχουν κι εδώ θρύλοι για τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν κατά την κατασκευή του γεφυριού όταν το αγριεμένο ποτάμι «κατέβαζε» και παράσερνε τη  δουλειά των μαστόρων, για το πουλάκι που πήγε κι έκατσε στη μια την όχθη, που δεν λαλούσε σαν  πουλί μηδέ και σαν αηδόνι, μον’ κελαηδούσε κι έλεγε μ’ ανθρωπινή κουβέντα, αν δεν στεριώσετε άνθρωπο γεφύρι δεν στεριώνει, κλπ, κλπ.

Κατά μια εκδοχή, για να στεριώσει το γεφύρι χτίσανε στα θεμέλια του την όμορφη γυναίκα του Πρωτομάστορα, ενώ ένας  άλλος θρύλος μαρτυρεί ότι στη μια άκρη του καρφώσανε έναν Αράπη και στην άλλη μια γυναίκα. Και όταν φουρτούνιαζε ο τόπος και κατέβαζε το ποτάμι, ακούγονταν εκεί τα κλάματα και τα γογγυτά του Αράπη.

Λίμνη Λάδωνα

Μετά τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης του Λάδωνα με την κατασκευή του Φράγματος για τις ανάγκες του Υ/Η εργοστασίου κατά τη δεκαετία του ’50, το γεφύρι για εννέα περίπου μήνες του χρόνου πλημμυρίζει και καλύπτεται από τα νερά, και για αυτό το λόγο σε μικρή απόσταση κατασκευάστηκε το 2002  η καινούργια γέφυρα που βλέπετε. Το γεφύρι ξαναβγαίνει πάνω από την επιφάνεια και γίνεται ορατό για τρεις περίπου μήνες του χρόνου, κατά το φθινόπωρο, όταν «κάθονται» τα νερά και κατεβαίνει η στάθμη της Λίμνης.

Και τότε, όταν πέφτει η στάθμη του νερού αποκαλύπτονται και ίχνη από διάφορα χτίρια που μαρτυράνε πως γύρω από το γεφύρι, στη μια ή στην άλλη όχθη υπήρχαν κοινωνικές δραστηριότητες. Υπήρχε νερόμυλος για το άλεσμα των δημητριακών, υπήρχαν χάνια για την φιλοξενία και την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών, και φυσικά υπήρχε διακίνηση ειδήσεων από τους ταξιδιώτες που φιλοξενούνταν στα χάνια

Η καινούργια γέφυρα

Μετά τη δημιουργία του φράγματος στήθηκε εκεί κοντά στο παλιό γεφύρι ένα είδος χειροκίνητου πορθμείου που μετέφερε ανθρώπους και ζώα, και κάπου εκεί στο 1973 αναβαθμίστηκε με μια μηχανή ποτίσματος, και λειτούργησε μέχρι την κατασκευή της καινούργιας γέφυρας.