Αρκαδικό κατ' εξοχήν ποτάμι ο μυθικός Λάδωνας, πήρε το όνομά του το 1307 πχ από τους Βοιωτούς που ήρθαν στην περιοχή. Πηγάζει λίγο έξω από τα σύνορα της Αρκαδίας, στα Λυκούρια της Αχαΐας στο Χελμό και ύστερα από διαδρομή εξήντα πέντε περίπου χιλιομέτρων χύνεται στον Αλφειό, χαμηλά στην Τριποταμιά. Η διαδρομή του γεφυρώνεται με περίτεχνα πέτρινα γεφύρια που χτίστηκαν τον 18ο και 19ο αιώνα. Ένα απο αυτά, το ιστορικό Γεφύρι της Κυράς, προτοχτίστηκε κάπου εκεί στον καιρό της φραγκοκρατίας τον 13ο αιώνα. Τώρα πια, όταν ανεβαίνει η στάθμη της λίμνης του Λάδωνα καλύπτεται από τα νερά.
Τις πηγές του Λάδωνα, την πηγή του καλύτερα, από όπου αναβλύζουν τεράστιες ποσότητες νερού και είναι προσβάσιμη με αυτοκίνητο, αξίζει τον κόπο να την επισκεφτεί κανείς αν τον φέρει ο δρόμος προς την Κλειτορία. Αξιοθέατη επίσης είναι και η τεχνητή λίμνη του Λάδωνα χαμηλότερα, βόρεια από τα Τρόπαια, που καλύπτει επιφάνεια 6.000 στρεμμάτων σε μήκος δεκαπέντε χιλιομέτρων, όπως και ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός κοντά στου Βούτση.
Η κατασκευή του Φράγματος σε τούτη τη χαράδρα του Αφροδίσιου όρους σε υψόμετρο 420 μ, ξεκίνησε το 1950 και το έργο μαζί με τη σήραγγα μήκους 8600 μ και διάμετρο 3.90 μ που διοχετεύει το νερό στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό, ολοκληρώθηκε το 1955 οπότε και ξεκίνησε τη λειτουργία του με τις δυο γεννήτριες ισχύος 34.500 ΚW η κάθε μια, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης καλύφτηκε από τις ιταλικές πολεμικές επανορθώσεις. Ο αγωγός πτώσεως που βλέπετε στη φωτογραφία, που παίρνει το νερό από τη σήραγγα έχει μήκος 412 μ και διάμετρο 3,25 μ.
Σύμφωνα με τη μυθολογία μας ο Θεός - ποταμός Λάδωνας είναι έντονα συνδεδεμένος με τον τραγοπόδαρο Πάνα, τον Θεό των Αρκάδων που περιφερόταν στις κατάφυτες και σκιερές πλαγιές παραπλέυρως του ποταμού,αλλά και με άλλες θεότητες όπως η Δήμητρα, ο Άρης, η Αφροδίτη και η Άρτεμις που κολυμπούσαν στα νερά του. Ιερό του Πανός βρήκε ο Παυσανίας τον 2ο μχ αιώνα εδώ στη Γορτυνία, στην αρχαία Ηραία. Η Βικιπαίδεια μας πληροφορεί ότι ο Λάδωνας ήταν δράκος που φύλαγε τα «Μήλα των Εσπερίδων» στο δένδρο της ζωής μαζί με τις Εσπερίδες, και ότι αναφέρεται συνήθως στην μυθολογία σαν δράκοντας ή όφις – υπερμεγέθη δράκοντα με εκατό κεφάλια τον φαντάζονταν οι αρχαίοι - και… τελειωμό οι μύθοι δεν έχουν!
Σε παλαιότερο σημείωμά μου έχω αναφερθεί στο μύθο τον σχετικό με τη μια κόρη του Λάδωνα που την ηράσθη ο Λεύκιππος, ο γιος του βασιλιά της Πίσας Οινόμαου. Ντύθηκε γυναίκα για να πλησιάσει και να βρίσκεται κοντά στην αγαπημένη του, αλλά η Δάφνη (αργότερα πήρε αυτό το όνομα), όταν με τις θεραπαινίδες της ανακάλυψαν την πλαστοπροσωπία του βασιλόπουλου, το κατασφάξανε με τα ξιφίδια τους. Κι ακόμα, στο μύθο με τον Θεό Απόλλωνα που μετά τον φόνο του Λεύκιππου προσπαθούσε να «καμακώσει» την κόρη, και που ο πατέρας της, για να την βοηθήσει την μεταμόρφωσε σε δένδρο, αυτό που ονομάζουμε Δάφνη, ελπίζοντας πως με την πικρίλα που ανέδιδε το δένδρο θα απωθούσε τον ερωτύλο θεό- και από τότε έμεινε γνωστή με αυτό το όνομα: Δάφνη.
Σήμερα θα αναφερθώ σε έναν από τους κορυφαίους μύθους τους σχετικούς με τον Λάδωνα, αυτόν που αναφέρεται στον τραγοπόδαρο και τραγόμορφο θεό των Αρκάδων των Πάνα και στην νύμφη Σύριγγα.
Τραγοπόδαρος και τραγόμορφος με κέρατα μάλιστα, ο Πάνας, γιός του Ερμή και της Δριόπης ή του Δία κι της Καλλιστούς - της δικής μας ημών των Αρκάδων κόρης του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα - κατοικούσε και περιφερόταν στα Αρκαδικά βουνά, στο Μαίναλο το Λύκαιο και το Αφροδίσιο, αλλά και στα σκιερά παραποτάμια δάση του Λάδωνα που τους είχε ιδιαίτερη αδυναμία.
Προστάτης των γεωργών στην Αρκαδία ο Πάνας, των κτηνοτρόφων των ψαράδων και πολλών άλλων, του άρεσαν τα γλέντια, τα κρασιά και οι όμορφες Νύμφες που κυνηγούσανε στα σκιερά δάση της περιοχής. Τις μάγευε πολλές φορές παίζοντας μουσική με τον περίφημο αυλό του.
Μια μέρα, καθώς κυνηγούσε στα παραποτάμια σκιερά δάση του Λάδωνα, είδε τη Σύριγγα που είχε βγει κι εκείνη στο κυνήγι και την αγάπησε. Από δω να της μιλήσει, από κει να την πλησιάσει, η ωραία Νύμφη δεν στεκόταν- και όπως θα λέγαμε σήμερα, την έστρωσε στο κυνήγι! Εδώ εκεί να του ξεφύγει εκείνη, κατέφυγε εξαντλημένη στον ποταμό εκλιπαρώντας την βοήθειά του και ο Λάδωνας, Θεός και αυτός, βλέποντας τον Πάνα να πλησιάζει, μεταμόρφωσε τη Σύριγγα σε καλαμιά (ίδια ιστορία κι εδώ, την Δάφνη την είχε μεταμορφώσει σε πικρό δένδρο), οπότε ο Πάνας την έχασε από τα μάτια του. Κατά μια άλλη εκδοχή, την έφτασε και την άγγιζε, αλλά καθώς ο Λάδωνας την μεταμόρφωσε, έμεινε με μια καλαμιά στα χέρια του.
Μια μέρα, καθώς κυνηγούσε στα παραποτάμια σκιερά δάση του Λάδωνα, είδε τη Σύριγγα που είχε βγει κι εκείνη στο κυνήγι και την αγάπησε. Από δω να της μιλήσει, από κει να την πλησιάσει, η ωραία Νύμφη δεν στεκόταν- και όπως θα λέγαμε σήμερα, την έστρωσε στο κυνήγι! Εδώ εκεί να του ξεφύγει εκείνη, κατέφυγε εξαντλημένη στον ποταμό εκλιπαρώντας την βοήθειά του και ο Λάδωνας, Θεός και αυτός, βλέποντας τον Πάνα να πλησιάζει, μεταμόρφωσε τη Σύριγγα σε καλαμιά (ίδια ιστορία κι εδώ, την Δάφνη την είχε μεταμορφώσει σε πικρό δένδρο), οπότε ο Πάνας την έχασε από τα μάτια του. Κατά μια άλλη εκδοχή, την έφτασε και την άγγιζε, αλλά καθώς ο Λάδωνας την μεταμόρφωσε, έμεινε με μια καλαμιά στα χέρια του.
Χωρίς να χάσει εντελώς το θάρρος και τις ελπίδες του, ο Πάνας έκοψε εφτά κομμάτια καλαμιές, τα συνέδεσε μεταξύ τους με κερί και έφτιαξε την περίφημη σύριγγα, το μουσικό όργανο που μέχρι σήμερα φέρει αυτό το όνομα. Έπαιζε την θεϊκή μουσική του με αυτό, ελπίζοντας να ανταποκριθεί η Νύμφη στο κάλεσμά του και να εμφανιστεί.
Τελειώνοντας τα σχετικά με τον Πάνα και τη Σύριγγα, να παρατηρήσω πως ο Λάδωνας φαίνεται να είχε και ιαματικές ιδιότητες, γιατί, σύμφωνα με τη Μυθολογία μας, ο Δίας έστειλε τις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου