Μουσείο Αρχαίας Ολυμπίας

Μπροστά στο Ανατολικό Αέτωμα που με μια σύνθεση από 21 μορφές αναπαριστά στιγμές λίγο πριν από το ξεκίνημα της αρματοδρομίας μεταξύ του βασιλιά της Πίσας Οινόμαου και του Πέλοπα.

Ο μύθος όπως αναφέρεται και στον Οδηγό Αρχαιοτήτων που παρέχεται στο Μουσείο από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων  έχει ως εξής περίπου:

Ο βασιλιάς της Πίσας Οινόμαος είχε δυο παιδιά τον Λεύκιππο και την Ιπποδάμεια. Γνωστή είναι η ιστορία του Λεύκιππου που σαν μεγάλωσε αγάπησε παράφορα την κόρη του Λάδωνα μια από τις νύμφες της θεάς Αρτέμιδας που όμως εκείνη δεν έτρεφε καμία συμπάθεια για τους άνδρες και δεν ανταποκρινόταν στα αισθήματά του. Στην απελπισία του το νεαρό βασιλόπουλο και διάδοχος του βασιλείου της Πίσας, για να μπορεί να βρίσκεται κοντά στην αγαπημένη του μεταμφιέστηκε σε μια πολύ όμορφη παρθένο και παρουσιάστηκε στην κόρη του Λάδωνα ( που μετά από αυτήν την ιστορία πήρε το όνομα Δάφνη) λέγοντάς της ότι είναι κόρη του βασιλιά της Πίσας Οινόμαου και θέλει να βρίσκεται μαζί της, να κυνηγάνε μαζί, να γίνουν φίλες.  Ο Παυσανίας αναφέρει μάλιστα ότι τα μαλλιά του που τα είχε αφήσει μακριά για να τα αφιερώσει στον Αλφειό τα έπλεξε κατά πως συνηθίζανε οι παρθένες, και, κάτι η ευγενική καταγωγή της βασιλοπούλας, κάτι οι ικανότητες που έδειχνε στο κυνήγι, κατάφερε να γίνουν κολλητές φίλες. Κάποια ημέρα όμως μετά το κυνήγι η κόρη του Λάδωνα αποφάσισε να δροσιστούνε στα δροσερά νερά του ποταμού με τις θεραπαινίδες της , κι ενώ πρόθυμες όλες γδύθηκαν, ο Λεύκιππος που παρίστανε την παρθένο δεν έβγαζε τα ρούχα του. Οι παρθένες που δεν καταλαβαίνανε τους λόγους αυτής του της αντίδρασης πέσανε επάνω του και τον έγδυσαν, και οργισμένες από τη θέα του ανδρικού κορμιού ανάμεσά τους τον κατέσφαξαν με τα ξιφίδια τους.

Έτσι λοιπόν, μετά το θάνατο του Λεύκιππου το βασίλειο της Πίσας έμενε χωρίς διάδοχο ενώ παράλληλα ο Οινόμαος πληροφορήθηκε από το  μαντείο ότι θα τον σκότωνε πριν από το γάμο ο άνδρας που θα νυμφευόταν την κόρη του.

Ο Οινόμαος που κατά μια άλλη εκδοχή είχε ερωμένη του την Ιπποδάμεια το σκέφτηκε το πρόβλημα και αποφάσισε πώς παρά τον χρησμό του μαντείου που πρόβλεπε τον θάνατό του θα μπορούσε ο ίδιος να αλλάξει το πεπρωμένο και να δρομολογήσει τις εξελίξεις κατά το δοκούν.

Έχοντας φτερωτά άλογα που του είχε χαρίσει ο πατέρας του ο Άρης και ήταν αδύνατο να νικηθούν, σκέφτηκε να κάνει αγώνες  αρματοδρομίας μεταξύ εκείνου και των μνηστήρων που θα ενδιαφέρονταν για την Ιπποδάμεια μέσα από τους οποίους αφού ο ίδιος θα ήταν νικητής θα τους εξουδετέρωνε.

Διακήρυξε λοιπόν πως όποιος ήθελε να νυμφευθεί την Ιπποδάμεια και να γίνει βασιλιάς της Πίσας θα έπρεπε να συναγωνιστεί μαζί του σε αρματοδρομία με αφετηρία το Ιερό του Δία της Ολυμπίας και τέρμα τον Ισθμό της Κορίνθου.

 Αν νικούσε ο μνηστήρας θα έπαιρνε την Ιπποδάμεια και το βασίλειο της Πίσας, ενώ αν νικούσε ο Οινόμαος θα τον φόνευε.

Έτσι λοιπόν νίκησε και σκότωσε δεκατρείς μνηστήρες σε ισάριθμες αρματοδρομίες κόβοντας τα κεφάλια τους που τα κάρφωνε σε πασσάλους γύρω από το ανάκτορό του ή στον ναό του Άρη μέχρι που εμφανίστηκε ο Πέλοπας από τη Φρυγία νόμιμος γιος του Τάνταλου αλλά φυσικός γιος του Ποσειδώνα – κατά μία άλλη εκδοχή ήταν απόγονος του Ώλενου και είχε βασιλέψει στην αρχαία Ώλενο της Αχαΐας – και ζήτησε από τον Οινόμαο την Ιπποδάμεια για σύζυγό του συμφωνώντας να τον συναγωνιστεί  στην αρματοδρομία. Από τη μια λοιπόν ο Οινόμαος με τα φτερωτά τα αήττητα άλογα, και από την άλλη ο Πέλοπας που ζήτησε τη βοήθεια του φυσικού του πατέρα για τούτον τον αγώνα και ο Ποσειδώνας του έδωσε ένα τέθριππο άρμα που τα άλογά του δεν κουράζονταν ποτέ και με αυτό νίκησε και σκότωσε τον Οινόμαο.

Άλλη εκδοχή ( που την βλέπουμε στη Wikipedia.org) και αλλού υποστηρίζει ότι ο Πέλοπας εξαγόρασε τον Μυρτίλο τον ηνίοχο του Οινόμαου τάζοντάς του το μισό βασίλειο της Πίσας ή την Ιπποδάμεια για μια νύχτα, και εκείνος αντικατέστησε τη σφήνα στον άξονα του τέθριππου του Οινόμαου με κέρινη, και όταν ξεκίνησε ο αγώνας το άρμα ανετράπη και ο Οινόμαος σκοτώθηκε ή αυτοκτόνησε κλπ.

Μετά τον φόνο του Οινόμαου ο Πέλοπας με την Ιπποδάμεια που κατά μια εκδοχή τον είχε ερωτευτεί και συμμετείχε στη συνομωσία με τον ηνίοχο κατά του πατέρα της διέφυγαν στην πατρίδα του Πέλοπα παίρνοντας και τον Μυρτίλο μαζί τους. Κατά την μυθολογία μας πάντα, Πέλοπας δεν φέρθηκε άδικα μόνο στον Οινόμαο που τον σκότωσε με πονηριά, αλλά εξαπάτησε και στον Μυρτίλο που όχι μόνο δεν τήρησε τη συμφωνία μαζί του να του δώσει την πανέμορφη Ιπποδάμεια για μια νύχτα όπως του είχε υποσχεθεί ή το μισό βασίλειο της Πίσας, αλλά τον δολοφόνησε ρίχνοντάς τον από ένα βράχο στη θάλασσα, και κατά μια εκδοχή από εκείνη την ιστορία με τον φόνο του Μυρτίλου πήρε το όνομά του το Μυρτώο Πέλαγος. Ο Πέλοπας έζησε καλά με την Ιπποδάμεια και κυριάρχησε στην περιοχή. Θεωρείται ο ιδρυτής των Ολυμπακών αγώνων στην κοιλάδα του Αλφειού ενώ και η Ιπποδάμεια ίδρυσε τα Ηραία καθιερώνοντας την διεξαγωγή αγώνων προς τιμήν της θεάς Ήρας κάθε τέσσερα χρόνια στους οποίους συμμετείχαν αποκλειστικά γυναίκες.

Εδώ λοιπόν στο Ανατολικό Αέτωμα στη σύνθεση κυριαρχεί στη μέση το μεγαλόπρεπο σώμα του Δία και δεξιά του αγέρωχος, βέβαιος για τη νίκη στέκεται ο Οινόμαος και δίπλα του η σύζυγός του Στερόπη. Παραδίπλα φαίνεται το τέθριππο άρμα με τα φτερωτά άλογα, ο Μυρτίλος κλπ. Αριστερά του Δία  στέκεται ο πανέμορφος Πέλοπας και δίπλα του η Ιπποδάμεια. Στη συνέχεια το άρμα του Πέλοπα με τα 4 άλογα κλπ.